اوجان ایمن | ایمنی و آتش نشانی

آیا تا به حال دچار خفگی شده اید ؟

آیا با کسی که دچار انسداد راه هوایی شده و اصطلاحاً خفه شده ، روبه رو شده اید ؟

آیا می دانید در مواجهه با یک نفر که دچار خفگی شده است ، چه اقداماتی باید انجام دهیم ؟

پس با مطالعه ادامه مطلب ، روش مواجهه و برخورد با یک مصدوم دچار خفگی را بیاموزیم و به دیگران نیز یاد دهیم .

آشنایی با سیستم دستگاه تـنـفـس :

وظیفه دستگاه تنفس ، تأمین اکسیژن برای سلول های بدن و دفع دی اکسید کربن است .

اعضای این دستگاه عبارت است از : بینی ، حنجره ، نای ( تراشه ) و ریه ها .

تنفس عبارت است از وارد کردن هوا  به داخل شُش ها ( عمل دم ) و خارج کردن آن از شش ها ( عمل بازدم ) .

در هنگام ارزیابی تنفس ، به وجود هر نوع مشکل یا صدای غیرطبیعی توجه کنید و حرکت های قفسه سینه مصدوم را مشاهده نمایید .

تعداد تنفس : عبارت است از تعداد دم یا بازدمی که در یک دقیقه انجام می شود .

                     بزرگسالان ( بالای 12 سال )                                   20-12 بار

                    کودکان ( بین یکماه تا 12 سال )                             30-15 بار

                   نوزادان ( زمان تولد تا یکماه )                                50-25 بار

علائم خفگی : كاهش یا توقف حركات قفسه سینه- رنگ پریدگی- كبودی دور لبها و ناخن ها- اشكال در صحبت كردن- سرفه- گشادی مردمك- چنگ زدن گردن با دست- خرخر كردن- لرزش- تشنج- كاهش سطح هوشیاری در درجات مختلف .

خفگی با جسم خارجی در بزرگسالان :

این حالت زمانی رخ می دهد که راه تنفس ، تقریباً یا کاملاً بر اثر غرق شدگی و یا بلعیدن یک لقمه یا چیز دیگری بسته شده باشد و یا گاهی ، غذا به جای آنکه به مجرای غذا برود، وارد مجرای تنفس شود . اجباراً باید هر چیزی را که راه تنفس را بسته و یا وارد ریه ها شده ، به سرعت خارج کنیم .

همیشه بایستی مصدوم را در همان حالی که هست ، درمان کنیم ( نشسته یا ایستاده ) .

اقدامات لازم و کمکهای اولیه در مصدوم هوشیار:

در فرد هوشیار ابتدا وی را وادار به سرفه کنید و یا در حالی که سر و سینه بیمار به طرف جلو خم شده است ، چند ضربه محکم بین دو کتف وارد کنید تا ایجاد سرفه کند .در صورت عدم موفقیت ، بایستی با وارد آوردن فشار روی شکم ، باقیمانده هوای شُش ها را وادار به خروج کنیم تا لقمه یا هر چیز دیگری که راه مجرای تنفسی را مسدود کرده، خارج شود .

فشار شکمی ( مانور هایم لیخ ) : اگر با وجود ضربات مكرر به پشت جسم خارج نشد ،فشار شكمی راانجام دهید : به این ترتیب كه پشت سر مصدوم قرار گرفته ، دستهایتان را از زیر بغل فرد رد كرده، یك دست خود را به صورتی كه شست داخل قرار گیرد ، مشت كنید و به حالت عمود بین ناف و انتهای استخوان جناغ قرار دهید . دست دیگر را روی دست اول قرار دهید و فشاری محكم و ناگهانی روی شكم به سمت داخل و بالا وارد نمائید ( 45 درجه ) كه مانور هایم لیخ ایستاده گفته می‌شود و ۸-۵ بار قابل اجرا است.

مانور هایم لیخ در سه گروه ممنوع است :

1-    زنان باردار ؛ بخصوص سه ماه سوم.

2-     كودكان زیر یك سال.

3-    افراد چاق.

كه در این موارد می‌توان از فشار بر قفسه سینه استفاده كرد.

فشار بر قفسه سینه :

نحوه انجام این مانور در افراد هوشیار و بیهوش ، همانند مانور هایم لیخ است و تنها تفاوت این است كه در فشار بر قفسه سینه ، محل قرارگیری دستها ، وسط جناغ می‌باشد .

اقدامات اولیه در فرد بیهوش :

در فرد بیهوش به زمین افتاده ، ابتدا بیمار را به پهلو برگردانید و با کف دست چند ضربه محکم به ناحیه دو کتف او وارد کنید . در صورت عدم موفقیت ، او را به پشت بخوابانید و دو دست خود را در بالاترین قسمت شکم بیمار حلقه کنید و یک ضربه سریع و قوی به سمت بالا و داخل وارد نمائید(مانور هایم لیخ نشسته یا درازکش). سپس او را سریعاً به پهلو برگردانید و دهانش را باز کنید تا محتویات آن خارج شود و به درون راههای تنفسی نرود .

در صورت عدم موفقیت بیمار را در سریع ترین زمان ممکن به مرکز فوریت های پزشکی برسانید.

در صورت عدم خروج جسم خارجی ، تنفس مصنوعی باید شروع شود. با این كار احتمال آن وجود دارد كه جسم وارد شده به نای ، به نایژه راست كه كمی بزرگتر از نایژه چپ است ، وارد شود و حداقل مسیر هوایی یكی از شش‌ها باز شود و جسم بعداً بوسیله عمل جراحی ( برونكوسكوپی )خارج شود .

اقدامات اولیه خفگی در کودکان :

سرفه موثرترين راه برطرف ساختن انسداد است ؛ بنابراین کودک مصدوم را وادار به سرفه کردن نمایید . اگر کودک نتوانست سرفه کند و یا با سرفه کردن ،جسم خارجی بیرون نیامد ، سعي كنيد كه آنچه را كه مسير تنفسي را مسدود كرده است ، با ضربات پشت و فشردن سينه بيرون آوريد.

اقدامات اولیه خفگی در شیرخواران ( زیر یک سال ) :

ابتدا شیرخواران را از پا آویزان کنید و ضربه‌ای به پشت او بزنید و ضمن اینکه دهان او را باز می‌کنید جسم خارجی را بیرون آورده ( این کار را می‌توان با مکیدن در دهان و بینی نوزاد هم انجام داد) . دقت کنید جسم را عقب‌تر نبرید و وضعیت را بدتر نکنید.

گردآوری : شهرام مردپور – کارشناس مدیریت امداد در سوانح و مربی جمعیت هلال احمر

آدرس اینترنتی : www.ujanimen.com