تعریف بانداژ ( Bandage ) : به مجموعه اقداماتی که موجب محکم و ثابت شدن پانسمان می شود ، بانداژ گویند .
در ادامه مطلب ، شما با اهداف بانداژ ، انواع باند ، اصول پانسمان و بانداژ ، گره مربع ، طریقه بانداژ سر و اندام ها آشنا خواهید شد .
اهداف بانداژ کردن :
1- نگهداری پانسمان انجام شده .
2- وارد نمودن فشار مستقیم روی پانسمان برای کنترل خونریزی .
3- جلوگیری از ایجاد ورم در عضو و یا کاهش ورم ایجاد شده .
4- محدود کردن حرکات اندام آسیب دیده .
توجه : نبـایـد بـانـداژ را زیـاد سفت ببنـدیـم .
علائم سفت بستـه شدن بانـد عبارتنـد از : 1- تغییـر رنگ پوست ( کبـودی یـا بی رنگ شدن ) . 2- سـردی انتـهـایی در انگشتـان . 3- بی حسی و مورمـور انگشـتـان . 4- درد ( چند دقیقه بعد از بستن بانداژ ) . در صورت بروز این نشانه ها ، سریع باند را شل کرده و پس از برقراری مجدد گردش خون ، باند را شل تر از قبل ببندید .
انواع بانــد :
1- باند نواری : بانداژ اختصاصی برای پوشیدن زخم های باز است . در کل سه نوع باند بزرگ ، متوسط و کوچک ( انگشتی ) وجود دارد .
2- باند سه گوش : از یک متقـال یـا پـارچـه 70 تـا 100 سانتیمتـری تشکیل شده است . از این باند به عنوان تورنیکه یا باند محدودکننده نیزاستفاده می شود .
3- باند کراواتی : از تا کردن باند سه گوش به دست می آید . از باند کراواتی برای بستن جراحات سر ، گونه ، شانه ، آرنج ، بازو ، ران و زانو استفاده می شود .
4- باند جنگی : این باند آماده حاوی گاز استریل و باند استریل و در مواقع خیلی اورژانسی استفاده می شود .
اصول پانسمان و بانداژ :
1- بدون داشتن دستکش و محافظ ، به هیچ عنوان با خون و ترشحات یک فرد تماس نداشته باشید .
2- کلیه گازها ، پارچه ها و باندهای به کار رفته برای باندها باید تمیز و استریل باشند .
3- پانسمان و بانداژ باید خونریزی را بند آورد .
4- در صورت ادامه خونریزی پس از پانسمان ، پانسمان قبلی خون آلود را برندارید ؛ بلکه به ضخامت پانسمان اضافه کنید .
5- پانسمان باید تمام زخم را بپوشاند .
6- تمام لبه های پانسمان باید توسط بانداژ سفت گردد .
7- بانـداژ باید به طرز مناسبی بستـه شود ؛ نـه خیلی سفت که خونرسانی را مختـل کنـد و نه خیلی شل کـه بر روی زخم بلغزد ( از خود مصدوم هم سوال نمایید ) .
8- نوک انگشتان باید در پانسمان و بانداژ ، آزاد باشد .
وسایل موردنیاز برای پانسمان و بانداژ :
1-گـاز استـریـل . 2- بـانـد نـواری . 3- بـانـد سـه گـوش .4- محلـول های ضدعفونی . 5- پنس یا پنست . 6- قیچی.7- سرم استریل . 8- چسب لوکوپلاست و ضد حساسیت .9- گاز فله ای . 10- پنبه. 11- دستکش .
گره مربع :
این گره مسطح و یکنواخت بوده و به راحتی باز می شود و استحکام لازم را برای محافظت بانداژ داراست . همچنین به علت آسان بودن ، این گره به عنوان گره پایه در بانداژها شناخته می شود .
جهت گره زدن ، دو انتهای باند را در دست گرفته ، ابتدا انتهای باند سمت چپ را روی باند سمت راست قرار داده و پس از یک پیچش ، انتهای باند سمت راست را روی سمت چپ قرار دهید و بپیچید و گره را محکم کنید .
نحوه بانداژ انـدام ها
بانداژ دست با باند ( دستمال ) سه گوش :
1- کف دست را وسط باند سه گوش قرار دهید و رأس باند را روی دست برگردانید .
2- دو طرف اضافی باند را در طرفین انگشتان تا کنید .
3- دو گوشه قاعده باند را بالا آورده و به صورت مخالف هم از روی رأس باند عبور دهید و دور مچ دست چرخانیده و در روی مچ گره بزنید .
4- رأس باند را از روی گره رد کرده و قسمت اضافی را زیر گره پنهان کنید و یا به وسیله سنجاق ثابت کنید .
بانداژ دست با باند نواری :
1- ابتدا باند را روی پانسمان دست قرار داده و دوبار روی آن بپیچید .
2- باند را از روی دست به طرف زیر انگشتان ببرید و از زیر انگشت شست به رو آورید ؛ به طوری که باند از بین دو انگشت شست و سبابه رد شود .
3- باند را از پشت دست بالا ببرید و دور مچ دست بچرخانید ؛ به طوری که به شکل هشت انگلیسی ( 8 ) درآید.
4- آن قدر باند را روی دست بپیچانید تا تمام دست پوشانیده شود .
بانداژ ساعد با باند نواری :
1- ابتدای باند را روی مچ دست قرار داده و 2 بار دور مچ بچرخانید تا سر باند ثابت بماند .
2- باند را از پایین به بالا ( به طرف آرنج ) به صورت اریب به طوری که هر دور باند ، دوسوم از دور قبلی را بپوشاند ، ببندید .
- اگر باند را از بالا به پایین عضو ببندید ، بانداژ شل و پانسمان در معرض عوامل میکروبی قرار خواهد گرفت . بنابراین همیشه باندپیچی را از قسمت باریکتر عضو شروع کنید.
3- در انتها باند را در بالای ساعد با چسب یا سنجاق ، ثابت کنید .
بانداژ آرنج با باند ( دستمال ) سه گوش :
1- آرنج را در وضعیت مناسبی که مصدوم احساس راحتی می کند ، قرار دهید .
2- وسط باند را طوری روی آرنج قرار دهید که رأس باند در بالا و روی بازو و قاعده باند در پایین و روی ساعد باشد .
3- قاعده باند سه گوش را به اندازه متناسب و موردنیاز تا کنید .
4- دو گوشه قاعده باند را از روی هم در زیر آرنج عبور دهید و بعد آنها را در بالای آرنج - و به سمت بیرون بدن - گره بزنید .
5- رأس باند را روی گره تا نموده و قسمت اضافی را زیر گره پنهان کنید – و یا به وسیله یک سنجاق ، ثابت نمایید - .