اوجان ایمن | ایمنی و آتش نشانی

در کمکهای اولیه ، ارزیابی مصدوم ، یکی از مهمترین مهارتهاست .

اگر ارزیابی خوبی از یک مصدوم نداشته باشیم ، ممکن است آسیب های مصدوم را بیشتر کنیم و یا به خودمان آسیب وارد کنیم .

ارزیابی مصدوم ، در دو مرحله انجام می گیرد :

الف ) ارزیابی اولیه ( ABCH ) . ب ) ارزیابی ثانویه

هرگاه با یک مصدوم روبرو شدید ، ابتدا صحنه را بررسی کنید . در این بررسی می توانید میزان ایمنی صحنه ، علت آسیب دیدگی مصدوم و یا بیماری و نیز تعداد مصدومان را مشخص کنید ؛ در غیر این صورت ممکن است آسیب های مصدوم را بیشتر کنید و یا به خودتان آسیب وارد کنید .

پس از بررسی صحنه ، ارزیابی خود مصدوم شروع می شود که در طی آن فرد کمک دهنده ، شرایطی را که حیات مصدوم را تهدید می کند پیدا می کند و آنها را برطرف می کند .

امدادگر در تمام مراحل ارزیابی مصدوم ، باید دقت داشته باشد که به هیچ عنوان مصدوم را بیشتر از حدی که لازم است ، جابه جا نکند و از هرگونه انتقال غیرضروری و یا جابه جا کردن نادرست ، اجتناب شود ؛ زیرا ممکن است شکستگی های غیرواضح و یا صدمات نخاعی تشدید شوند .

تنها مورد استثناء این حالت ، زمانی است که مصدوم در معرض خطرات حادی باشد و شرایط منطقه ناامن بوده و امکان دسترسی به خدمات اورژانس و پزشکی در زمانی کوتاه میسر نباشد .

بررسی وضعیت مصدوم ( ارزیابی ) :

قبل از انجام هر کاری برای مصدوم باید وی را ارزیابی کرد تا نوع آسیب وارده مشخص و برحسب اولویت امدادی - که رساندن اکسیژن به مغز است - کمکهای اولیه را انجام داد .

1- پوشیدن لباس فرم سازمانی و کاور و داشتن وضع ظاهری منظم .

2- معرفی خود به عنوان امدادگر دوره دیده .

3- حرفه ای عمل کردن ( حفظ خونسردی ، مدیریت صحنه ، رفتار مناسب و...) .

4- اجازه گرفتن از مصدوم هوشیار جهت انجام کمکهای اولیه و معاینه اعضای بدن وی .

5- رسیدگی مناسب به مصدوم هوشیار و بیهوش .

الف ) ارزیابی اولیه ( ABCH ) :

بررسی مصدوم در اولین لحظه برخورد ، جهت کشف عوامل تهدید کننده حیات ( بسته شدن راه هوایی – ایست قلبی – پارگی شریانها و...) و رفع آن را ارزیابی اولیه می گویند .

عوامل تهدید کننده حیات به عواملی می گویند که در عرض چند لحظه، زندگی فرد را با مخاطرات اساسی روبرو کرده و در صورت عدم اصلاح، بلافاصله به مرگ می انجامد .

Air way : بررسی راه هوایی ( A)

Breathing : وجود تنفس (B )

Circulation : گردش خون مناسب ( C)

Hemorrhage : درمان خونریزی و پارگی شریانها ( H )

1 - سطح هوشياري را بررسي كنيد . ابتدا با مصدوم به وضوح و با صداي بلند صحبت كنيد، اگر واكنشي نشان نداد احتمال مي رود كه دچار بيهوشي شده باشد . سعي كنيد با انجام اعمالي مثل تكان دادن شانه بيمار ، عكس العملي در او ايجاد كنيد . دقت كنيد تا سر و گردن مصدوم حركت داده نشوند .

2- راههاي هوايي مصدوم را باز كنيد(A) ؛ ممكن است مسير هوايي مصدوم به علت عقب افتادن زبان مسدود شود ؛ اگر احتمال نمي دهيد كه گردن آسيب ديده باشد ، مي توانيد راههاي هوايي او را با بالا بردن چانه و مختصري متمايل كردن سر به سمت عقب باز كنيد .

3- وجود تنفس را بررسي كنيد (B) ؛ پس از باز كردن راه هوايي ، به كمك حواس بينايي (مشاهده حركات قفسه سينه ) ، شنوايي و حس كردن تنفس روي گونه هاي خود مي توانيد در مورد وجود يا عدم وجود تنفس نتيجه گيري كنيد .

4- گردش خون را بررسي كنيد ؛ اگر قلب با قدرت كافي تپش داشته باشد ، شما بايد قادر به حس كردن نبض در نواحي گردني و يا مچ دست بيمار باشيد .

5- وجود خونريزي در مصدوم را بررسي كنيد ؛ از دست رفتن مقادير زياد خون باعث كاهش جريان خون اندامهاي حياتي گرديده و مي تواند باعث ايجاد شوك گردد . به محض تثبيت نبض و تنفس بايد خونريزي هاي شديد را تحت كنترل درآوريد .

* ارزیابی اولیه ، اولین قدم در برخورد با یک مصدوم به شمار می آید و نباید بیش از چند ثانیه طول بکشد .

ب ) ارزیابی ثانویه :

انجام یک ارزیابی منظم و جامع از کل بدن مصدوم ، همراه با گرفتن شرح حال را ارزیابی ثانویه گویند . ارزیابی ثانویه جهت پیدا کردن عواملی است که به عنوان تهدیدکننده ی فوری حیات مطرح نمی باشند ، ولی ممکن است در صورت عدم رسیدگی به آنها ، به عوامل تهدیدکننده ی حیات تبدیل گردند .

ارزیابی ثانویه شامل 3 قسمت می گردد :

1- مصاحبه و گرفتن شرح حال .

2- معاینه ی علائم حیاتی .

3- معاینه ی بالینی کامل ( از فرق سر تا نوک انگشتان پا ) .

مصاحبه و شرح حال :

شرح حال معمولاً با پرسش در مورد مشخصات مصدوم ( نام و نام خانوادگی ، سن و آدرس ) شروع می شود . سعی کنید مشخصات اطرافیان و شاهدان مصدوم را نیز منظور نمایید . سپس شکایت اصلی مصدوم هوشیار را سوال کنید ( چه شده ؟ - مشکل شما چیست ؟ ) . پس از پرسش به مصدوم وقت بدهید تا در این رابطه صحبت کند و صحبت او را قطع نکنید – مگر اینکه از مسیر مورد بحث خارج شود - .

در مورد مصدوم بیهوش ، تنفس و ضربان نبض را تحت کنترل بگیرید و در صورت نیاز تنفس مصنوعی و یا احیای قلبی – ریوی را انجام دهید . بعد از پیدا کردن شکایت اصلی ، 2 روش به شما کمک می کند که مشکل مصدوم را مشخص کنید :

شرح حال به روش S-A-M-P-L-E و در صورتی که درد یکی از شکایات اصلی باشد ، روش P-A-I-N .

شرح حال سردانا ( همان روش SAMPLE ) :

( س ) : سابقه بیماری قبلی .

( ر ) : رخدادی که منجر به آسیب یا بیماری کنونی شده .

( د ) : داروهای مصرفی .

( آ ) : آلرژی .

( ن ) : نشانه های آسیب یا بیماری .

( آ ) : آخرین وعده غذایی .

معاینه ی علائم حیاتی ( نشانه های زندگی ) :

1 ) درجه هوشیاری. 2 ) تنفس . 3 ) نبض . 4 ) درجه حرارت بدن . 5 ) فشار خون . 6 ) رنگ پوست . 7 ) مردمک چشم .

* به یاد داشته باشید که در حین انتقال مصدوم به مراکز درمانی ، هر 5 دقیقه علائم حیاتی را کنترل نمایید .

تهیه و تنظیم : شهرام مردپور - کارشناس مدیریت امداد در سوانح و مربی جمعیت هلال احمر

شماره تماس : 09147773648